Windmotor Ysbrechtum mag weer gezien worden

Na een intensieve periode van herstel is het op zaterdag 10 november dan zover. De Amerikaanse windmotor in het Tammingalân wordt officieel weer in gebruik genomen.

Onder het toeziend oog van ongeveer 50 genodigden stellen de voorzitter van de Molenstichting Súdwest-Fryslân, de heer  J. Boekhoven, en de heer G. de Vries de onlangs volledig gerestaureerde Amerikaanse windmotor weer in bedrijf.  Door middel van het gebruik van de slinger draait de heer de Vries de vaan open en draait de windmotor hiermee in de wind. Wind welke op deze zaterdag voldoende aanwezig is. De molen toont direct waarvoor deze is gerestaureerd, het verplaatsen van water. Na deze officieel handeling volgt er een gezellig samenzijn in het Dorpshuis van Ysbrechtum. De windmotor zal op toerbeurt worden bedient door Eddy v.d. Wal, Johannes de Vries, Jarig Pluister, Jildau Wiarda en Jouke v.d. Veen.

De Amerikaanse windmotor is een markant herkenningspunt in het open gebied tussen Ysbrechtum en de noordelijke rondweg rond Sneek. De naar Amerikaans model ontworpen windmolen van het type "Record, nr 14", is in Nederland vervaardigd- en begin 20e eeuw ontworpen door de Gebr. Bakker te IJlst. De molen werd begin jaren dertig gebouwd op de plaats van een afgebroken traditionele windmolen. Deze molen is als uitzondering bij windmotoren van deze afmetingen uitgerust met 12 in plaats van 18 wiekbladen. Omschrijving De toren staat in een uit beton opgetrokken funderingsbak, voorzien van houten deksels. In de funderingsbak is een stalen waaierpomp aangebracht, voorzien van een houten opleiderpijp met een houten terugslagklep. Aan de polderzijde is een stalen kroosrek aangebracht. De molen bemaalt het voormalige bemalingsgebied "Ysbrechtum" en maalt uit op de Franekervaart (Friese boezem). De stalen toren heeft een ladder en een achtkantige stelling bestaande uit stalen liggers, een houten dek en een stalen hekwerk. Aan de bovenzijde van de toren is een gietstalen motorlichaam aangebracht. Het twaalf gegalvaniseerde stalen bladen tellende windrad heeft een diameter van vier meter. Het rad bestaat uit zes straalarmen waartussen segmenten, met ieder twee bladen, verbonden door twee ringen, zijn aangebracht. De molen is voorzien van één vaan voor de zelfregeling naar de windrichting. De zelfregeling naar windsterkte gebeurt doordat bij toenemende omloopsnelheid de optredende tanddruk-reactiekracht van het windrad groter wordt dan de spanning van de schroefveer van de vaan; de molen zal zich hierbij krimpend uit de wind draaien. De bovenas van de molen is voorzien van een vanginstallatie die automatisch in werking treedt bij het uit de wind draaien van de molen. De molen is voorzien van een gietstalen gaande werk en stalen spillen. De waaierpomp wordt hierbij direct aangedreven door de verticale spil. Aan de onderzijde van de toren is een kastje bevestigd voor het onderbrengen van smeermiddelen. Op de toren is een emaillen bordje aangebracht met hierop de tekst: 'Gebr. Bakker IJlst Poldergemalen'.

De windmotor is volledig gerestaureerd. Alle metalen onderdelen zijn gestraald, geschoopeerd en gecoat. Wiekenrad en vaan zijn hersteld. Damwanden vervangen. Krooshek vervangen. De windmotor is in maalvaardige toestand opgeleverd.
Uitvoering De firma Mannen van Staal uit Leeuwarden heeft het staalwerk en het gaande werk gerestaureerd. Restauratiebedrijf Jurriëns heeft de bouwkundige en waterbouwkundige werkzaamheden aan de windmotor uitgevoerd. 

De restauratie van de windmotor is mogelijk gemaakt door middel van een bijdrage van de onderstaande fondsen en sponsoren:
Provincie Fryslân, Gemeente Súdwest-Fryslân, Meindersma-Sybenga Stichting, P.W. Janssenstichtng, Prins Bernhard Cultuurfonds, TBI Fundatie, Stichting Sneek 1818, Dinamofonds, Molenfonds / Vereniging De Hollandsche Molen, Stichting Bouwcultuurfonds Friesland, Helomafonds, Oud Burger Weeshuis Sneek, Doarpsrounte Ysbrechtum, particulieren Ysbrechtum.

Foto’s van de restauratie en inbedrijfstelling via de beeldbank.